پنجاه سال پس از جنگ ویتنام، بمبهای امریکایی هنوز قربانی میگیرند

الجزیره- عید شکرگزاری امسال پنجاهمین سالگرد بزرگترین عملیات نظامی امریکاست. عملیاتی که در آن بیش از دو میلیون تن بمب تنها بر سر کشور کوچک لائوس در شرق آسیا ریخته شد. پس از نیم قرن، هنوز افراد بیگناهی در چالش بین کشور لائوس با بقایای جنگ ویتنام، جان خود را از دست میدهند.

در عید شکرگزاری 1968، امریکا به ویتنام شمالی در لائوس اعلان جنگ کرد. رییس جمهور لیندون جانسون دستور داد تا برای سربازان امریکایی که مخفیانه برای قطع خطوط پشتیبانی نیروهای ویتنام شمالی، در جنگلهای لائوس مستقر شده بودند، از طریق بالگرد خوراک بوقلمون بفرستند. همزمان بارانی از بمبهای امریکایی بر خطوط ارسال کمک به نیروهای هوشی مین در لائوس، باریدن گرفت. بمباران گسترده این خطوط در طول نه سال، 24 ساعته و هر 8 دقیقه انجام میشد و هدف از آن از بین بردن کامل خطوط ارتباطی بود.

اکنون حدود هشتاد میلیون بمب عمل نکرده و بمب خوشه ای که در لائوس باقی مانده همچنان جان مردان، زنان و کودکان این کشور را میگیرد.

مانیکسیا تور، مدیر یک سازمان مردم نهاد است که به انجام عملیات جستجو و خنثی سازی این بمبها میپردازند. او با اشاره به قطعات کوچک بمبهای خوشه ای میگوید:«حدود 75 درصد قربانیان و مجروحان این بمبها کودکان هستند.» میلیونها از این بمب در لائوس ریخته شد. هزاران کودک با همین بمبها کشته و یا به شدت مجروح شدند و به گفته خانم تور، آنها «همه جا» هستند. این بمبها برای کودکان جذابند. در کشور ففقیری همچون لائوس، هر چیزی شبیه توپ کودکان را وسوسه میکند.

مسئول یکی دیگر از سازمانهای مردمی مشغول به پاکسازی بمبها میگوید که تخمین زده شده از زمان پایان جنگ تاکنون حدود پنجاه هزار تن قربانی بمبها شده اند. گرچه شمار قربانیان از حدود 300-200 مورد سالانه در دهه 90 میلادی اکنون به 50 مورد کاهش یافته است، اما هر منطقه پاکسازی نشده ای به هر حال خطرناک است. فعالان پاکسازی معتقدند آموزش به کودکان برای کاهش آمار قربانیان ضروری است.

«ما همه جا میرویم و تصویر بمبها را به کودکان نشان میدهیم. ترانه هایی برای کودکان ساختیم تا با خواندن آنها به یاد بیاورند که این بمبها خطرناک هستند.»

اما تنها کودکان نیستند که در معرض خطرند. عمده جمعیت روستایی لائوس، به ویژه در هنگام کاشت برنج در معرض تهدید بمبها هستند. دو دهه پیش شالیزارها پوشیده از این بمبها بود. بسیاری از آنها توسط تیمهای پاکسازی خارج شد، اما هنوز هم بخشی از آنها در زیر خاک است.

«حتی در زمینهایی که مردم به طرو مرتب برنج میکارند، هنوز سالانه تعدادی از این بمبها کشف میشود. در زمینهای جنگلی وضع بدتر است. و هرچه جنگلهای بیشتری برای تبدیل شدن به شالیزار قطع میشوند، افراد بیشتری در معرض خطر قرار میگیرند.»

«در سال 2000 یک روستایی در حال شخم زدن زمین یک بمب بزرگ پیدا کرد. آنها تلاش کردند بمب را باز کنند اما بمب منفجر شدند و دو نفر کشته شدند». حتی حیوانات نیز ممکن است باعث چنین انفجارهایی شوند.

برخی معتقدند با وجود تمام مشکلات، جنگ با این بمبها اگرچه به کندی اما به پیروزی ختم خواهد شد. با این حال برآورد میشود دست کم 200 سال دیگر لائوس دوباره ایمن خواهد شد.

باراک اوباما در ماههای آخر ریاست جمهوری خود، کمک 45 میلیون دلاری کشورش به پروژه پاکسازی بمبها را دو برابر کرد. اما برخی معتقدند این کار فایده نداشت. یکی از افراد محلی که به دلایل سیاسی خواست نامش فاش نشود، گفت که «دست کم 40 درصد کمکها به جیب مسئولان فاسد و مدیران سازمانهای غیر دولتی میرود».

با این حال سازمانهای مسئول این اقدام، به نتیجه کار خوشبین هستند.