حمایت غنا اسراییل را یک قدم به کرسی اتحادیه افریقا نزدیک کرد
میدل ایست آی- آزاد عیسی در مقاله ای در پایگاه اینترنتی میدل ایست آی نوشت:
«وزیر امور خارجه
غنا در سفر اخیر خود به اسراییل تایید کرد که کشورش از عضویت اسراییل در اتحادیه
افریقا به عنوان عضو ناظر حمایت میکند.
نانا آکوفو آدو، رییس جمهور غنا و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل
غنا تازه ترین کشور افریقاست که علنا برای کسب جایگاهی در درون اتحادیه افریقا از اسراییل حمایت میکند. پیشتر کن
یا و اتیوپی هم از پیشنهاد اسراییل برای پیوستن به عنوان عضو ناظر حمایت کرده بودند. رای گیری در ماه فوریه انجام خواهد شد.
اعضای ناظر اتحادیه افریقا به تمام اعضای عضو دسترسی دارند و با آنها در یک جبهه محسوب میشوند. این فرصتی برای تقویت روابط با کل قاره خواهد بود. یکی از دلایل نخست وزیر اسراییل برای پیشنهاد چنین عضویتی، مقابله با تاثیر فلسطین بر اتحادیه بود. زیرا به نظر میرسد اتحادیه افریقا پیوسته به سمت فلسطین متمایل میشود. فلسطین خود در سال 2013 و ترکیه در سال 2005 به عنوان عضو ناظر اتحادیه پذیرفته شدند.
بازگشت به سرزمین اجدادی
وزیر امور خارجه غنا در بیانیه ای که ششم نوامبر منتشر کرد، به آبراهام نگیز[i]، مدیر حزب حاکم لیکود اطمینان داد که کشورش از حق اسراییل برای «بازگشت به آغوش جامعه افریقا» حمایت میکند. «در سالهای اخیر شاهد بودیم که اسراییل و برخی کشورهای افریقایی تلاش کرده اند تا گذشته ها را پشت سر بگذارند و با تجدید پیمان دوستی، با خوشبینی آینده را بسازند.»
مقامات اسراییل مدعی هستند که علاقه آنها به افریقا به علت منافع دو جانبه در تجارت، توسعه و امنیت است. این فعالیتها در گرایش اسراییل به سوی برخی کشورها در امریکای لاتین و شرق آسیا از جمله هند نیز نمایان است. تصمیم اسراییل برای ایجاد دوستی با ملتهای افریقایی همچنین ریشه با تلاش برای کشب حمایت در سازمان ملل و یا هر نوع حمایت از سیاستهایش مرتبط است.
در حالیکه به طور سنتی، افریقا از فلسطین حمایت میکرده، امروزه بسیاری از رهبران افریقا به سوی ترکیبی از منافع شخصی با رویکردی عملگرا به سیاست خارجی متمایلند. این مساله میتوان در گسترش روابط علنی با اسراییل که سالها در خفا بود، مشاهده کرد.
غنا نماینده چیست؟
غنا از نخستین کشورهای افریقایی بود که دولت جدید اسراییل را به رسمیت شناخت. پشتیبانی یک کشور مطرح افریقایی در آن زمان، زمینه را برای سایر کشورهای این قاره نیز فراهم کرد. روزنامه تایمز هندوستان در سال 1958 نوشت:«هیات دیپلماتیک اسراییل در آکرا به قدری تاثیرگذار است که تمام هیاتهای دیپلماتیک حاضر در این شهر به آن غبطه میخورند».
روباط اسراییل با غنا، همچون بسیاری دیگر از کشورهای افریقایی، در 1973 و به دنبال جنگ اعراب و اسراییل تضعیف شد. اما اصل رابطه پابرجا ماند.
تنها در سال 2011 بود که غنا روابط کامل دیپلماتیک با اسراییل را از سر گرفت. با وجود خلاء چهل ساله طولانی، تاثیر حضور جنبش کلیسای اوانجلیک در کشور باعث شد افکار عمومی در غنا این مساله را به راحتی بپذیرند.
روش اسراییل در استفاده از کلیسای اوانجلیک برای گسترش تبلیغات صهیونیستی و اسراییلی در امریکا، در غنا هم جواب داد و برای اسراییل حمایت، همدلی و وفاداری به همراه آورد. اگرچه اعتراضاتی وجود داشت، اما همه آنها با تبلیغات فراگیر هواداران اسراییل و نیز شهرت اسراییل در تامین کمک فنی به غنا، بی اعتبار شد.
در ماه آوریل، راس مبارک، یکی از معروفترین مخالفان اسراییل و عضو پارلمان، اجازه ورود به اسراییل را نیافت. او بنا بود در کرانه باختری سخنرانی کند اما به مرز اردن فرستاده شد. راس مبارک به میدل ایست آی گفت که «تصمیم غنا برای حمایت از اسراییل در تضاد با چیزی است که غنا نماینده آن است».
او گفت:«این دولت در سازمان ملل به فلسطین رای داده است بنابراین نمیدانم چرا از تصمیم اسراییل برای عضو ناظر حمایت میکند... من این موضوع را در مجلس مطرح خواهم کرد»
«اسراییل در حال باز کردن راههای نفوذ مختلف است. رییس مجلس، مقامات عالیرتبه دولتی و نمایندگان مجلس همه به اسراییل سفر کرده اند. تلاش زیادی میشود تا اسراییل را دولتی خداترس نشان دهند که به افریقا اهمیت میدهد در حالیکه میدانیم اینطور نیست.»
روابط غنا و اسراییل تقویت شده است. در ماه اوت اسراییل سفیر جدیدی در آکرا منصوب کرد و دفتر اقتصادی جدیدی در سفارتخانه دایر کرد.
کمپین حمایتی
غنا تنها کشور
افریقایی نیست که اسراییل اخیرا در آن برای خود جای پا باز کرده است. اسراییل در
دهه گذشته با حضور سرمایه گذاران خود که شرکتهای عظیمی در سراسر افریقا راه اندازی
کردند، سیاست جذب را در تمام این قاره به کار گرفته است.
نتانیاهو در کنار اوهورو کنیاتا، رییس جمهور کنیا
اسراییل تامین کننده انرژی، فناوری و تجربه کشاورزی برای برخی کشورهای افریقاست. اسراییل همچنین در زمان درگیری برای سودان جنوبی و بوروندی سلاح تهیه کرد و در سال 2014 در مورد اپیدمی ابولا نیز در کمکهای زیادی به غرب افریقا کرد.
نتانیاهو، از زمان نخست وزیر شدنش سه بار به افریقا سفر کرده است و روابط تازه با افریقا را «هدف راهبردی» دولتش خوانده است. او همچنین نخستین رهبر غیر عضو بود که در اجلاس رهبران جامعه اقتصادی غرب افریقا در لیبریا سخنرانی کرد.
او در این اجلاس تلاش کرد رهبران این کشورها را متقاعد کند که به عضویت اسراییل در اتحادیه افریقا به عنوان عضو ناضر رای دهند:«این قطعا به نفع ماست...من عمیقا معتقدم که به نفع شما نیز هست». اسراییل بارها بر بهبود روابطش با جهان عرب (بخوانید عربستان سعودی و امارات متحده عربی) تاکید کرده تا از این راه کشورهای افریقایی را به تغییر رویکردشان متقاعد کند. نتانیاهو همچنین سعی کرد با دوستی با کشورهایی که جمعیت مسلمان زیادی دارند، حمایت آنها از فلسطین را از بین ببرد.
یک قدم جلوتر
در سال 2016 جمهوری گینه، دولتی در غرب افریقا با اکثریت مسلمان، روابطش با اسراییل را که از سال 1967 قطع شده بود احیا کرد. در ماه می، تانزانیا در تل آویو سفارتخانه باز کرد. دو ماه پیش رواندا و اسراییل از گشایش متقابل سفارتخانه هایشان خبر دادند. ماه گذشته خبر رسید که یک هیات دیپلماتیک اسراییلی برای مذاکره درباره امکان احیای روابط به چاد سفر کرده است. دو کشور از 1973 روابط رسمی نداشتند.
در اوایل سال جاری میلادی، وقتی امریکا سفارتخانه اش را در اورشلیم افتتاح کرد، بسیاری از متحدان امریکا تصمیم به مقابله با این تصمیم گرفتند. در عوض 11 کشور افریقایی نمایندگانی به آنچه که یک دهه پیش غیر قابل تصور بود، فرستادند.
اسراییل چندین سال است که به دنبال کرسی ناظر در اتحادیه افریقاست. این پرونده در ماه فوریه در اجلاس آدیس ابابا بررسی خواهد شد. گرچه هنوز مشخص نیست نتیجه چه خواهد شد، اما حمایت غنا اسراییل را یک قدم به این کرسی نزدیکتر خواهد کرد.»
*آزاد عیسی روزنامه نگاری است که در نیویورک زندگی میکند